Vadeli işlemler nasıl çalışır?
Vadeli işlem sözleşmesi, alıcı ve satıcı arasında gelecekte bir varlığın alım/satımına ilişkin bir anlaşmadır. Taraflar, işlemin ne kadar süreyle ve hangi fiyattan gerçekleşeceğini önceden belirler. Vadeli işlemler, işlem gördükleri borsanın kendisi tarafından oluşturulan standart koşullar temelinde onaylanır.
Bu tanım, vadeli işlemlerin iki özelliğini ima eder:
- Dayanak bir varlığı vardır ve onun türevidir. Vadeli işlemler için temel varlık herhangi bir şey olabilir: hisse senedi, emtia, döviz çifti, döviz endeksi veya kripto.
- Son kullanma tarihi vardır.
Her bir dayanak varlık için tüm koşullar (teslimat zamanı, yeri, yöntemi vb.) ayrı ayrı belirlenir, bu da varlıkların piyasaya yakın bir fiyata hızlı bir şekilde satılmasına yardımcı olur.
Kripto Futures işlemleri nelerdir?
Bir emtia veya hisse senedi endeksi için tipik vadeli işlem sözleşmesi gibi, kripto vadeli işlemleri de benzer özelliklere sahiptir.
Kripto vadeli işlemleri, satıcıyı, kesin olarak tanımlanmış bir zamanda sözleşmede belirtilen fiyattan alıcıya Bitcoin transfer etmeye zorlar.
Örneğin, Temmuz ayında 1 BTC karşılığında 8.000 $ fiyatla Eylül vadeli işlem sözleşmesi satın aldınız. Bitcoin fiyatının düşmesine veya yükselmesine bakılmaksızın, Eylül ayında satıcı size 1 BTC aktarır.
Perpetual futures benzer bir şemaya göre çalışır, tek fark asla sona ermeyecek olmalarıdır. Fiili varlığın (BTC) teslim edilmesi yerine, vadeli işlem sözleşmesinin piyasa fiyatına göre yeniden değerlendirilmesi yapılır ve belirli fonlar ya ödenir ya da vadeli işlem sözleşmesi sahibinden alınır.
Örneğin, Temmuz ayında Eylül vadeli işlemlerini 1 BTC karşılığında 8.000 $ fiyatla satın aldınız. Bitcoin fiyatı 500$ artarsa, Eylül ayında 8.500$ geri alırsınız. Bitcoin fiyatı 500 $ düşerse, Eylül ayında 7.500 $ alacaksınız.
Bitcoin Futures işlemleri nerede yapılır?
Neye ihtiyacınız olduğuna bağlı olarak kripto vadeli işlemleri için çeşitli seçenekler vardır. Kurumsal hizmetler hakkında konuşursak, doğası sınırlıdır, ancak geleneksel tüccarlar için düzenlenmiş ve çok daha rahattırlar. Bugün, kurumsal vadeli işlem ticareti yalnızca Bitcoin için mevcuttur, ancak zamanla diğer varlıklar da buna katılabilir. Bu tür hizmetlerin ana sağlayıcıları CME Group ve Bakkt'tır. Bir süre için Cboe ayrıca Bitcoin vadeli işlemleri yapmayı teklif etti, ancak daha sonra bu hizmeti durdurdu. Genel olarak, bu hesap türü için belirli limitler ve bir hesap açmak için bile sahip olmanız gereken minimum para miktarı vardır, bu nedenle bu seçenek yeni başlayanlar ve düşük gelirli tüccarlar için uygun değildir.
Neyse ki, bu hizmeti sunan başka büyük kripto para borsaları da var. FTX, BitMEX, Binance Futures işlemleri ve Kraken gibi platformlar daha mütevazı gelirli tüccarlara vadeli işlem ticareti hizmetleri sunar. Ancak, bu borsalar “müşterinizi tanıyın” politikasını kullandığından, bir hesap açmak çok fazla bürokrasi gerektirecektir.
Doğrudan borsa yoluyla kripto para vadeli işlem ticaretinin faydaları, sadece Bitcoin sözleşmelerinden daha fazlasını sunmalarını içerir. Yukarıdaki sitelerin tümü, Ethereum, Litecoin, Bitcoin Cash, XRP ve diğerleri dahil olmak üzere, diğer büyük paralar çeşitli ürünler sunar. Bu, kullanıcılara daha fazla esneklik sağlar ve daha karmaşık stratejiler uygulamalarına olanak tanır. Daha önce bahsedilen bir diğer önemli avantaj, kurumsal hizmetlere kıyasla çok daha düşük başlangıç sermayesi ile ticarete başlayabilmenizdir.
Bitcoin vadeli işlemlerinin faydaları nelerdir?
Aklınıza takılan bir soru olabilir: Spot piyasada aynı şekilde spekülasyon yapabiliyorsanız neden bazı belirsiz vadeli işlemlerle uğraşasınız ki? Ancak spot ticaretle karşılaştırıldığında, vadeli işlemlerin kendi avantajları vardır.
Açığa Satış
Açığa satış konusunda herhangi bir kısıtlama yoktur. Açığa satış, sahip olmadığınız şeyi satmak için bir fırsattır. Hisse senetleriyle, şu şekilde çalışır: satmak ve kar elde etmek için bir komisyoncudan belirli hisseleri ödünç alırsınız. Daha sonra aynı hisseleri komisyoncuya iade etmeniz gerekecektir. Bir komisyoncudan hisse ödünç aldıysanız, sattıysanız ve sonra fiyatları düştüyse, artıdasınız: hisseleri bir komisyoncuya iade etmek için, onları daha düşük bir fiyattan satın almalısınız. Hisselerin böyle “ödünç alınması” için brokerler da bir yüzde alır. Vadeli işlemlerden farklıdır: onlar maddi dünyada yoktur, onlar sadece anlaşmalardır. Bu nedenle, vadeli işlemleri almak veya satmak basitçe pozisyonunuzu gösterir; kimsenin menkul kıymet ödünç almasına gerek yok.
Marj ticareti
Vadeli işlemlerin bir başka avantajı da marj ticaretidir (kaldıraç ticareti olarak da bilinir). Kaldıraç, yatırım için sermayenin bir kısmını sizin, kalan fonları da borsanın kendisinin sağlayarak işlem yapmanıza izin vermesidir. Diyelim ki 100 dolarlık bir Bitcoin anlaşması yapmak istiyorsunuz ama elinizde sadece 10 dolarınız var. Borsa size kaldıraç sunuyorsa, buna göre işlemden önce eksik olan tutarı getirir. Fiyat artışı ile karınız 10 kat artacaktır ama buradaki riskler çok daha fazladır. Piyasa belirlediğiniz yanlış yöne giderse, sermayenizi (bu durumda 10 $) doğrudan aynı miktarda Bitcoin satın aldığınızdan çok daha hızlı kaybedebilirsiniz. Bir örneği daha ayrıntılı olarak ele alalım: alıcı 1.000 $ yatırım yaparsa ve satın alınan kripto para birimini 1.500 $'a satmayı bekliyorsa.
Bu durumda, karı %50 olacaktır. Ama %10 faizle 10.000 dolar kredi alır ve spekülasyona 11.000 yatırım yaparsa, aynı varsayımsal koşullar altında 16.500 dolar kazanır. 1.000 dolar faiz verdikten sonra spekülatör 15.500 dolar net gelire ve 14.500 dolar kâra sahip olacak ki bu da %1450 kâr oranı demektir! Bu nedenle, başarısız bir alım satım durumunda, varlığınızın değerinde geçici bir düşüşle karşılaşabilir, hatta hesabınızdaki tüm fonları kaybedebilirsiniz. Başka bir deyişle, kaldıraç kullanan tüccarlar, kotasyonlardaki nispeten mütevazı hareketlerle bile piyasadan kolayca “çıkarılabilir”.
Bu çok önemlidir, çünkü genellikle borsalar, vadeli işlem sözleşmeleri için piyasada doğrudan ticarete kıyasla önemli ölçüde daha yüksek kaldıraç seviyesine izin verir ve bu da bu varlığı yüksek riskli tüccarlar için çekici kılar.
Kripto vadeli işlem ticareti için iki ana strateji, riskten korunma ve spekülasyondur.
Riskten korunma (Hedging) stratejileri
Dayanak varlığın fiyatındaki olası olumsuz değişikliklere karşı korunmak için bir riskten korunma stratejisi kullanılır. Portföyünüzde x şirketinin hisse senetleri varsa ve bunun düşmesini bekliyorsanız ancak menkul kıymetlerden kurtulmak istemiyorsanız, hisse senetleri için kısa vadeli satış yapın. Daha sonra vadeli işlemlerden elde edilen kâr, hisselerin düşmesinden kaynaklanan kayıpları telafi eder.
Ayrıca, riskten korunma, dayanak varlığın üreticileri, örneğin fonlarını saklamak isteyen madenciler tarafından kullanılır.
Spekülatif bileşen
Spekülatif bileşen, vadeli işlem sözleşmelerinin varlığı kavramının özüdür.
Vadeli işlemler, yatırımcıları volatiliteden ve piyasayı etkileyen beklenmedik haberlerden korur. Genellikle, bu tür sözleşmeler, önümüzdeki aylarda varlık fiyatlarına belirli bir derecede güven sağlamak için büyük endüstrilerde kullanılmaktadır. Aynı zamanda, sözleşmelerin kendileri de alınıp satılabilir ve bu zaten spekülatörler için bir alan. Vadeli işlemler, sözleşmenin kurulmasından bu yana piyasada meydana gelen değişikliklere ve sözleşmenin sona ermesine kalan süreye bağlı olarak az ya da çok değerli hale gelir.
Aslında aynı şey kripto para vadeli işlem sözleşmeleri için de söylenebilir. Bitcoin'in büyüyeceğini düşünüyorsanız, elbette satın alabilir ve tutabilir ve tahmininiz doğruysa daha sonra satabilirsiniz. Ancak vadeli işlem sözleşmeleri, yatırımcıların doğrudan sahibi olmadan Bitcoin döviz kurunun hareketlerinden kazanmalarını sağlar. Bu ticaret seçeneğinin çeşitli avantajları vardır. İlk olarak, kripto para ticareti pek çok piyasada ya yetersiz şekilde düzenlenir ya da hiç düzenlenmez, bu bağlamda vadeli işlem ticareti çok daha “temiz” ve daha şeffaftır.
Yatırımcılar, önümüzdeki beş yıl içinde dijital para birimleri hakkında söylenemeyecek olan vadeli işlem ticareti düzenlemesinde herhangi bir değişiklikten korkmak zorunda değiller. İkincisi, vadeli işlemler sayesinde yatırımcılar, Bitcoin’in kendisini değil, bir sözleşmeyi alıp sattıkları için kripto para birimlerinin yasak olduğu bölgelerde Bitcoin üzerinden kazanabilirler. Başka bir deyişle, bu aracın yardımıyla para kazanabilir ve aynı zamanda doğrudan dijital paralarla ticaret yapmanın riskleriyle karşı karşıya kalmazlar.
Aynı zamanda, günün her saati açık olan kripto pazarından yararlanmak için tam otomatik bir vadeli işlem ticaret botu oluşturabilirsiniz.
Kripto vadeli işlemlerinin riskleri
Gelelim bu piyasaya ilk girdiğinizde mutlaka bilmeniz gereken vadeli işlemlerin olumsuz yönlerine:
Vadeli işlemler, yatırımlar ve uzun vadeli işlemler için uygun değildir. Sonuç olarak, vadeli işlemler yalnızca kârları maksimize etmek için birçok kısa vadeli işlem gerçekleştiren aktif spekülatörlerin ilgisini çekmektedir;
Mevduatta büyük bir fon kaynağına ihtiyacınız var. Vadeli işlem satın almanın özellikleri (büyük kaldıraç, garanti yükümlülüğünün katkısı) mümkün olan maksimum sayıda sözleşmenin satın alınmasını teşvik etse de, günlük borçlandırmayı veya marjların ücretlendirilmesini unutmayın. Varlıklardan biri önemli ve uzun süreli bir düşüşe yol açarsa, hesabı tasfiye etme ve diğer işlemlere erişimi kaybetme riskiyle karşı karşıya kalırsınız ve sözleşmeler borsa tarafından zorla kapatılır.
Vadeli işlemlere başlamadan önce risk seviyesini, işlem hacmini vb. net bir şekilde tahmin etmek gerekir.
Olası kayıpları en aza indirmek için, vadeli işlem piyasasına yeni girenlere yalnızca uzun pozisyonlar (yükselen oranlarda oynayan) veya vadeli işlem marjları kullanmaları tavsiye edilir. Bir düşüş oyunu, hızlı karar vermeyi ve piyasa olaylarına anında tepki vermeyi gerektirir, bu nedenle daha deneyimli tüccarlara bırakmak daha iyidir.
Her durumda, vadeli işlem piyasası, tüccarın aktif çalışmasını, ticarete katılımını gerektirir. Ancak bu durumda işinizden iyi bir gelir elde edebilirsiniz.